Były lobbysta Frédéric Baldan pozwał przewodniczącego Komisji Europejskiej w związku ze skandalem „Pfizergate” – i nagle banki zablokowały jego konta. Zbieg okoliczności czy zastraszanie?
Wkwietniu 2023 roku były lobbysta Frédéric Baldan złożył do sędziego śledczego w Liège skargę karną przeciwko przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen . Baldan oskarżył von der Leyen o nadużycie władzy, niszczenie dokumentów publicznych i korupcję.
Ma to związek ze śledztwem prowadzonym w związku ze skandalem „Pfizergate”, w którym tajne wiadomości tekstowe między von der Leyen a prezesem firmy Pfizer, Albertem Bourlą, miały doprowadzić do zawarcia umowy na dostawę 1,8 miliarda dawek szczepionki przeciwko koronawirusowi o wartości około 35 miliardów euro.
Konto bankowe byłego lobbysty zamrożone: Co się za tym kryje?
W czerwcu 2023 roku akredytacja lobbingowa Baldana została cofnięta. Dwa lata później poinformował na platformie X, że jego konta w bankach ING i Nagelmackers w Namur w Belgii zostały zamknięte. Baldan opublikował list, w którym bank poinformował go o decyzji o zamknięciu kont.
W swoim oświadczeniu Baldan wyjaśnił, że został „zawieszony bez podstawy prawnej” i że następnie został wyrejestrowany przez Biuro Przejrzystości Komisji Europejskiej, które odpowiada za rejestrację lobbystów.
Według Baldana, zamknięcie kont dotyczy nie tylko jego osobistego konta bankowego, ale także kont jego firmy konsultingowej, jego gospodarstwa domowego i konta oszczędnościowego jego pięcioletniego syna. Mówi się, że w zamknięcia kont zaangażowany jest również ING Bank.
Baldan jest belgijskim aktywistą i byłym lobbystą, specjalizującym się w stosunkach handlowych UE-Chiny. Jest również autorem książki „Ursula Gates”, w której analizuje wpływ grup lobbystycznych na Komisję Europejską. Baldan stał się znany jako pierwszy powód w aferze „Pfizergate”.
W swojej książce autor rzuca światło na nieprzejrzysty wpływ lobbystów, ośrodków analitycznych i międzynarodowych korporacji na decyzje polityczne w UE. Opierając się na swoim doświadczeniu jako insidera, rekonstruuje sieć interesów i wpływów, rozciągającą się od instytucji UE i globalnych firm farmaceutycznych po Światowe Forum Ekonomiczne (WEF).
„Pfizergate”: O co oskarża się Ursulę von der Leyen?
Sednem sporu jest zarzut, że von der Leyen i Pfizer prowadziły tajną komunikację dotyczącą wielomiliardowej umowy na szczepionkę, której treść nie została ujawniona opinii publicznej ani organom ścigania. „ New York Times” domagał się dostępu do tych wiadomości od 2022 roku i wniósł pozew – z powodzeniem. W maju Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że Komisja musi przedstawić „wiarygodne wyjaśnienia”, aby wyjaśnić, dlaczego wiadomości tekstowe nie mogły zostać odnalezione.
Jednak zamiast zapewnić transparentność, Komisja nadal stawiała opór, twierdząc, że wiadomości tekstowe zostały już dawno usunięte. Dziennikarz Alexander Fanta zwrócił się już w maju 2021 roku z prośbą o dostęp do akt. Mimo to szef sztabu Björn Seibert zdecydował się nie przechowywać wiadomości tekstowych, jak wynika z listu Komisji do „New York Timesa” .
Seibert przeczytał wiadomości, ale uznał je za zwykłe planowanie spotkań i generalnie nieistotne, dlatego ich nie zarchiwizował. Po kilku zmianach telefonu komórkowego zostały one bezpowrotnie utracone, najpóźniej w lipcu 2023 roku.
Decyzja sądu wywołała spore poruszenie, ponieważ Komisja Europejska wcześniej odmawiała publikacji takich szczegółów. Krytycy, tacy jak Baldan, oskarżają Komisję o podważanie przejrzystości publicznej i odpowiedzialności instytucji UE poprzez tę powściągliwość.
W styczniu ubiegłego roku Izba Rad w Liège uznała skargę karną Frédérica Baldana przeciwko Ursuli von der Leyen za niedopuszczalną, ponieważ Baldan nie był w stanie udowodnić żadnej „szkody osobistej” (intérêt à agir). Decyzja ta została podtrzymana w zeszłym tygodniu przez belgijski Sąd Kasacyjny, co ostatecznie zamknęło sprawę. Komisja Europejska i von der Leyen świętowały to jako „jasność” i zwycięstwo prawne.
Tymczasem dochodzenie prowadzone przez Prokuraturę Europejską wciąż trwa. Pomimo orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie obowiązków przejrzystości i równoległych postępowań sądowych przeciwko Komisji, w tej sprawie nie zapadł jeszcze ostateczny wyrok. Rozprawy były już kilkukrotnie przekładane, a kwestie immunitetu pozostają nierozstrzygnięte. Krytycy postrzegają te opóźnienia jako formę ochrony Komisji Europejskiej.
Zamknięcie kont bankowych – akt zemsty?
Baldan postrzega zamknięcie swoich kont bankowych jako formę represji politycznych i zemsty za działalność informacyjną. Zamknięcie dotyczy podobno nie tylko jego kont osobistych, ale także kont organizacji Rights and Freedom Press, która posiada prawa do jego książki. Baldan oskarża banki o współpracę z siłami politycznymi w celu uniemożliwienia mu dostępu do usług finansowych.
Nie jest jednak jasne, czy istnieje bezpośredni związek między działalnością polityczną Baldana a decyzją banków, czy też za zamknięciem jego kont stoją inne, regulacyjne przyczyny. Same banki nie odniosły się jeszcze publicznie do tych zarzutów.
Choć przewodnicząca Komisji Europejskiej von der Leyen przetrwała dotychczas trzy głosowania w sprawie wotum nieufności w Parlamencie Europejskim – pierwsze w lipcu i dwa kolejne w październiku tego roku – ich wyniki uwypuklają rosnące napięcia polityczne w Brukseli. W pierwszych dwóch głosowaniach wnioski o wotum nieufności uzyskały odpowiednio zaledwie 175 i 179 głosów, znacznie poniżej wymaganej większości dwóch trzecich głosów, wynoszącej 352. Ostatnie głosowanie, zorganizowane w październiku przez ugrupowania Patriots for Europe i Lewica, również zakończyło się niepowodzeniem, ale uzyskało zaledwie 133 głosy.
